RSV ở trẻ nhỏ: Hiểu đúng về virus, triệu chứng và cách chăm sóc hiệu quả tại nhà

RSV (Respiratory Syncytial Virus) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Mỗi năm, virus này khiến hàng triệu trẻ nhỏ trên toàn thế giới phải nhập viện vì các biến chứng như viêm phế quản, viêm phổi, thậm chí suy hô hấp nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về virus RSV là gì, các triệu chứng điển hình, cách chăm sóc tại nhà và những dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi khám ngay.

Virus RSV là gì?

RSV là viết tắt của Respiratory Syncytial Virus – một loại virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên và dưới. Đây là tác nhân phổ biến gây bệnh ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những tháng thời tiết lạnh hoặc lúc giao mùa.

Virus RSV tấn công vào lớp niêm mạc mũi, họng, khí quản, và phế quản, gây ra các biểu hiện từ nhẹ như sổ mũi, ho… đến nặng như viêm tiểu phế quản và viêm phổi. Đặc biệt ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ có bệnh nền, RSV có thể khiến trẻ suy hô hấp rất nhanh và cần nhập viện theo dõi.

RSV lây truyền như thế nào?

Virus RSV lây truyền qua đường hô hấp và tiếp xúc gián tiếp, chủ yếu thông qua:

• Giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi

• Dịch tiết hô hấp như nước mũi, nước bọt

• Tay nhiễm virus hoặc các bề mặt chứa virus (đồ chơi, bàn ghế, khăn mặt…)

Một đặc điểm đáng lo ngại là RSV có thể tồn tại đến 30 phút trên tay người và lên đến 5 giờ trên các bề mặt cứng như bàn, ghế, đồ chơi của trẻ. Do đó, virus có thể dễ dàng lây lan trong cộng đồng, đặc biệt ở môi trường nhà trẻ, trường học hoặc trong gia đình có người bị bệnh.

Triệu chứng điển hình của RSV ở trẻ

Thông thường, bệnh diễn biến qua 2 giai đoạn:

1. Giai đoạn khởi phát:

Trong vài ngày đầu, trẻ sẽ có những biểu hiện tương tự cảm lạnh thông thường:

• Hắt hơi liên tục

• Sổ mũi, nghẹt mũi

• Ho nhẹ

• Sốt nhẹ hoặc vừa (dưới 39 độ C)

2. Giai đoạn toàn phát:

Sau 3–5 ngày, nếu không được theo dõi và xử lý đúng cách, các triệu chứng có thể trở nặng hơn:

• Ho nhiều, ho kéo dài về đêm

• Thở khò khè, có tiếng rít khi thở ra

• Thở nhanh, thở gấp

• Bỏ bú, quấy khóc, nôn trớ

• Ngủ li bì hoặc khó ngủ do khó thở

Những đối tượng trẻ dễ bị biến chứng nặng khi nhiễm RSV

Mặc dù phần lớn trẻ khỏe mạnh có thể tự hồi phục sau 7–10 ngày, một số nhóm trẻ có nguy cơ chuyển nặng cao, bao gồm:

• Trẻ sơ sinh, đặc biệt là dưới 6 tháng tuổi

• Trẻ sinh non, nhẹ cân

• Trẻ mắc tim bẩm sinh, bệnh phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch

• Trẻ bị xơ nang, bại não, hội chứng Down

• Trẻ sinh vào mùa lạnh hoặc ngay trước mùa dịch RSV

Đây là những đối tượng cần được giám sát sát sao, kể cả khi triệu chứng còn nhẹ.

Dấu hiệu cảnh báo trẻ bị RSV trở nặng – cần đi bệnh viện ngay

Cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan nếu thấy trẻ có những dấu hiệu sau:

• Sốt cao liên tục không đáp ứng với thuốc hạ sốt

• Co giật
• Tím môi, đầu ngón tay chân
• Thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, cánh mũi phập phồng
• Bỏ bú hoàn toàn, nôn trớ liên tục
• Ngủ li bì hoặc kích thích, quấy khóc không dỗ được

Trong trường hợp này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị chuyên sâu.

Cách chăm sóc trẻ bị RSV tại nhà đúng cách

Đối với trẻ không thuộc nhóm nguy cơ cao và triệu chứng còn nhẹ, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà như sau:

1. Hạ sốt đúng cách

• Sử dụng thuốc hạ sốt có chứa paracetamol (10–15mg/kg/lần), cách 4–6 tiếng/lần khi sốt > 38,5°C

• Kết hợp chườm ấm tại trán, nách, bẹn để giúp hạ nhiệt

2. Làm thông thoáng mũi, giảm nghẹt

• Xịt hoặc rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%

• Hút dịch mũi bằng dụng cụ chuyên dụng khi trẻ quá nghẹt mũi, khó bú

3. Đảm bảo dinh dưỡng và đủ nước

• Tiếp tục cho trẻ bú mẹ nếu đang bú

• Trẻ lớn cần ăn đủ chất dinh dưỡng, không kiêng khem quá mức

• Chia nhỏ cữ ăn để hạn chế nôn trớ nếu trẻ ho nhiều

• Cho trẻ uống đủ nước (hoặc bú đủ cữ) để giúp loãng đờm, làm dịu đường hô hấp

4. Tuân thủ điều trị, không tự ý dùng thuốc

• Không dùng kháng sinh, thuốc ho hoặc thuốc kháng virus nếu chưa có chỉ định của bác sĩ

• Cho trẻ tái khám đúng hẹn để theo dõi diễn tiến bệnh

5. Giữ môi trường sống an toàn

• Tránh cho trẻ tiếp xúc khói thuốc, vì khói thuốc làm tổn thương phổi và tăng nguy cơ hen suyễn sau này

• Giữ ấm cho trẻ, đặc biệt về đêm

• Đảm bảo phòng thông thoáng, vệ sinh tay sạch trước và sau khi chăm trẻ

Phòng ngừa RSV cho trẻ: Những điều cha mẹ cần lưu ý

Hiện nay, chưa có vaccine phòng RSV phổ biến cho tất cả trẻ nhỏ, vì vậy các biện pháp phòng ngừa chủ động vẫn là cách hiệu quả nhất:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn

• Không cho trẻ tiếp xúc gần với người bị ho, sốt, cảm lạnh

• Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch

• Giữ đồ chơi, tay nắm cửa, bề mặt thường xuyên sạch sẽ

• Bổ sung dinh dưỡng, vitamin tăng đề kháng tự nhiên

RSV là một loại virus hô hấp phổ biến nhưng không thể xem thường. Hiểu rõ về triệu chứng RSV ở trẻ, cách lây truyền, chăm sóc đúng cách và theo dõi sát các dấu hiệu nguy hiểm sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn khi chăm con nhỏ mùa dịch.

👉 Nếu bạn nghi ngờ trẻ nhiễm RSV, đừng chần chừ – hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được khám và tư vấn kịp thời. Sự chủ động của cha mẹ chính là “lá chắn đầu tiên” giúp trẻ vượt qua virus RSV một cách an toàn.